Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ
Η βία στο σχολικό χώρο δεν είναι ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο. Δεν απομονώνεται σε ορισμένα κοινωνικά συστήματα, αλλά αντίθετα διαχέεται σε όλες τις εκφάνσεις της πραγματικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, η βία στο σχολείο αντανακλά ή (ανα)παράγει την ευρύτερη κοινωνική και οικογενειακή βία. Η σχολική βία συσχετίζεται επίσης με τον κοινωνικό αποκλεισμό, όχι σε μια γραμμική αιτιώδη σχέση αλλά στο πλαίσιο μιας δυναμικής αλληλεπιδραστικής διαδικασίας.
Οι ομάδες κοινωνικού αποκλεισμού περιλαμβάνονται σταθερά στις ομάδες «υψηλού κινδύνου» που θυματοποιούνται περισσότερο. Οι μαθητές που στιγματίζονται, είτε γιατί έχουν χαμηλή απόδοση και μαθησιακές δυσχέρειες είτε γιατί έχουν παρεκκλίνουσα -όχι αναγκαστικά παραβατική- συμπεριφορά είτε γιατί προέρχονται από μειονότητες, έχουν μικρότερη πρόσβαση και λιγότερες ευκαιρίες για την απόκτηση των αγαθών μιας κοινωνίας.
Τα παραπάνω άκρως ενδιαφέροντα στοιχεία και δύο έρευνες μεταξύ μαθητών Γυμνασίων, στο 2ο Κερατσινίου και στο Βαρβάκειο Πειραματικό, τα οποία παρουσιάστηκαν σε ημερίδα του Εργαστηρίου Συγκριτικής Παιδαγωγικής, Διεθνούς Εκπαιδευτικής Πολιτικής και Επικοινωνίας (ΕΣΠΑΙΔΕΠΕ) του Πανεπιστημίου Αθηνών, καταδεικνύουν ότι οι μαθητές αποτελούν ευάλωτα θύματα και έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποστούν κάποια εγκληματική σε βάρος τους ενέργεια, συγκριτικά με άλλες κατηγορίες πληθυσμού. Επίσης, ότι εκπαιδευτικοί και γονείς -που βιώνουν το πρόβλημα και δικαιολογημένα ανησυχούν- σηκώνουν το βάρος της καθημερινής διαχείρισης του φαινομένου και παραμένουν πρακτικά αβοήθητοι.
Η έννοια της βίας στο σχολείο, φυσική, σεξουαλική, ψυχολογική, λεκτική βία, απειλές και βανδαλισμοί, είναι συνάρτηση ατομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών παραμέτρων. Είναι άμεσα συνυφασμένη με τους κοινωνικοπολιτισμικούς όρους ζωής και συχνά προκύπτει ως μια εναλλακτική απάντηση στις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες και τις κοινωνικές συγκρούσεις.
Ειδικά το σημερινό πολυπολιτισμικό σχολείο, οφείλει αφενός να κατανοήσει κι αφετέρου να (μάθει να) διαχειρίζεται τις κρίσεις που προκαλούν η ανισότητα, η αδικία και η αμάθεια εντός και εκτός «των σχολικών τειχών», να κερδίσει την «εσωτερική του ισορροπία». Το πολύπλοκο πρόβλημα της σχολικής βίας αναλύουν με τα κείμενά τους η Δημήτρης Ματθαίου, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής του ΕΣΠΑΙΔΕΠΕ, ο Γιάννης Πανούσης, καθηγητής Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Βάσω Αρτινοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο και η Ιωάννα Τσίγκανου, νομικός, διδάκτορας Κοινωνιολογίας του Εγκλήματος (London School of Economics, 1988), διευθύντρια ερευνών και αναπληρώτρια διευθύντρια του Ινστιτούτου Πολιτικής Κοινωνιολογίας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/03/2008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου