ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ

Νευρική ανορεξία: Η σύγχρονη πανδημία που... σκοτώνειτης Σοφίας Ζαφείρη

Τις τελευταίες δεκαετίες, μια εξαιρετικά επικίνδυνη ψυχογενής διατροφική διαταραχή στοιχειώνει τις δυτικές κοινωνίες. Η τηλεόραση και ο Τύπος φιλοξενούν όλο και πιο συχνά σοκαριστικές εικόνες αποστεωμένων κοριτσιών, μαρτυρίες δικές τους ή του οικογενειακού περιβάλλοντός τους και γνώμες ειδικών για μια πάθηση που απειλεί ζωές. Οι πρώτες καταγραφές περιστατικών αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας ανάγονται χρονικώς στο Μεσαίωνα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα μιας νεαρής καλόγριας, στην πόλη Λέιτσεστερ της Αγγλίας, που για επτά ολόκληρα χρόνια τρεφόταν αποκλειστικά με κρασί και όστια.Ο πρώτος, όμως, που περιέγραψε συμπτώματα αντίστοιχα με αυτά της νευρικής ανορεξίας ήταν ο Βρετανός Richard Morton, ο οποίος ήρθε σε επαφή με γυναίκες ασθενείς που εμφάνιζαν μειωμένη όρεξη, αμηνόρροια, αποστροφή προς το φαγητό και υπερδραστηριότητα. Αυτό που τράβηξε την προσοχή του ήταν η έκδηλη αδιαφορία αυτών των γυναικών για τον υποσιτισμό τους και την κακή κατάσταση της υγείας τους.

Το 1873 στη Γαλλία, ακούστηκε για πρώτη φορά ο όρος «υστερική ανορεξία» από τον Charles Lasegue, ενώ ένα χρόνο αργότερα ο William Gull χρησιμοποίησε τον όρο «νευρική ανορεξία», για να περιγράψει την κατάσταση εφήβων, ως επί το πλείστων, ασθενών του, που είχαν τη νοσηρή πεποίθηση πως το φαγητό είναι επικίνδυνο.

Τι είναι η νευρική ανορεξία
Η νευρική ανορεξία είναι μια ψυχογενής διατροφική διαταραχή, κατά την οποία ο ασθενής περιορίζει εκουσίως την πρόσληψη τροφής, φοβούμενος την αύξηση βάρους. Ο όρος «ανορεξία» είναι αποπροσανατολιστικός, καθώς δεν πρόκειται για διαταραχή της όρεξης. Η έλλειψη όρεξης για φαγητό επέρχεται πολύ αργότερα, στην εξέλιξη της νόσου. Συνήθως, η νευρική ανορεξία ξεκινά με μια απλή δίαιτα. Με την πάροδο του χρόνου, η απώλεια βάρους προσδίδει στο άτομο μια μεθυστική αίσθηση ελέγχου και το εγκλωβίζει σε έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο, που μπορεί να οδηγήσει στη λιμοκτονία.

Διαγνωστικά κριτήρια
Σύμφωνα με το Διαγνωστικό Σύστημα Ταξινόμησης των Ψυχικών Διαταραχών DSM-IV, τα άτομα που πάσχουν από νευρική ανορεξία παρουσιάζουν την εξής κλινική εικόνα:
- Άρνηση διατήρησης του σωματικού βάρους στα ελάχιστα φυσιολογικά επίπεδα για την ηλικία και το ύψος τους (βάρος τουλάχιστον 15% χαμηλότερο του φυσιολογικού)
- Έντονος φόβος παχυσαρκίας
- Διαστρεβλωμένη αντίληψη για το σώμα τους και άρνηση της σοβαρότητας της κατάστασής τους
- Αμηνόρροια (απουσία τριών τουλάχιστον διαδοχικών εμμήνων ρύσεων)

Κίνδυνοι για την υγεία
Η νευρική ανορεξία μπορεί να προκαλέσει πολύ σοβαρές επιπλοκές και να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο. Ο υποσιτισμός, στον οποίο καταδικάζει τον εαυτό του ένας ανορεκτικός, έχει ως συνέπεια, μεταξύ άλλων, την υπατική δυσλειτουργία, την αμηνόρροια, τη χαμηλή αρτηριακή πίεση, την αναιμία, τις έντονες ενοχλήσεις στην κοιλιακή χώρα, τη βραδυκαρδία και την ελάττωση της οστικής πυκνότητας.

Η κατάθλιψη, η αϋπνία, η αδυναμία, οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, η ευερεθιστότητα, η απόσυρση, η δυσανεξία στο κρύο, η μείωση σεξουαλικής επιθυμίας και η εκδήλωση σεξουαλικής ανικανότητας στους άντρες είναι μερικά ακόμη από τα επακόλουθα της ανορεξίας. Το ποσοστό θνησιμότητας ανέρχεται στο 20%, και τα αίτια θανάτου είναι συνήθως η καρδιακή προσβολή, αλλά και η αυτοκτονία. Σε γενικές, λοιπόν, γραμμές πρόκειται για μια πάθηση επιβλαβή για την οργανική και ψυχική υγεία, την παραγωγικότητα και τις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου.

Ανησυχητικά σημάδια
Ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά των ασθενών που υποφέρουν από νευρική ανορεξία είναι η άρνησή τους να αντιληφθούν τη σοβαρότητα της κατάστασής τους και να ζητήσουν βοήθεια. Συνήθως, το οικογενειακό τους περιβάλλον είναι αυτό που αναγνωρίζει τα σημάδια και προσπαθεί να τους πείσει να ξεκινήσουν θεραπεία.

Το πρώτο πράγμα που γίνεται αντιληπτό είναι η δραματική απώλεια βάρους. Για να αποφύγει τα επικριτικά σχόλια, ο ανορεκτικός προσπαθεί να κρύψει την αδυναμία του, φορώντας, για παράδειγμα, φαρδιά ρούχα. Παράλληλα, αρνείται να φάει συγκεκριμένα φαγητά και βρίσκει συνεχώς δικαιολογίες για να χάνει γεύματα. Καθημερινά, επιδίδεται σε εξαντλητική γυμναστική, ακόμη και αν σωματικά δεν το αντέχει, λόγω εξασθένισης, αρρώστιας ή τραυματισμού. Οι σχέσεις του με τους γύρω του διαταράσσονται, ενώ οι φίλοι και οι δραστηριότητές του συνεχώς ελαττώνονται.

Το άτομο που πάσχει από νευρική ανορεξία έχει εντελώς διαστρεβλωμένη αντίληψη για το σώμα του. Γι’ αυτό και παραπονιέται συνεχώς για τα παραπανίσια κιλά του, ακόμη και αν στην πραγματικότητα είναι λιπόσαρκο. Ο φόβος της παχυσαρκίας είναι έντονος και η εμμονή σχετικά με το σώμα του, τα κιλά, τις θερμίδες, το φαγητό και τη δίαιτα στοιχειώνει την καθημερινότητα, αλλά και τα όνειρά του.

Ομάδες υψηλού κινδύνου
Το 90-95% των ατόμων που πάσχουν από νευρική ανορεξία είναι γυναίκες. Η ασθένεια αφορά κυρίως εφήβους, αν και μπορεί πλέον να τη συναντήσει κανείς και σε μικρότερα παιδιά ή άτομα που διανύουν την τρίτη δεκαετία της ζωής τους. Έρευνες έχουν δείξει πως στην πλειοψηφία τους οι ασθενείς είναι Καυκάσιοι και ανήκουν στη μεσαία και ανώτερη κοινωνικοοικονομική τάξη. Οι δυτικές, εκβιομηχανισμένες κοινωνίες έχουν φυσικά το προβάδισμα στα ποσοστά, ενώ πιο επιρρεπή αποδεικνύονται τα άτομα που ασχολούνται με το μόντελινγκ, τον αθλητισμό ή άλλα επαγγέλματα που απαιτούν τέλειες αναλογίες. Η ύπαρξη κάποιας άλλης ψυχικής διαταραχής, καθώς και πιθανά περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης φαίνεται να σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση της νευρικής ανορεξίας.

http://www.in2life.gr/