ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΑΡΡΑ

Μια καινούργια ζωή έρχεται στον κόσμο και η οικογένεια καλείται να αποφασίσει: «Τι θα κάνουμε με τα βλαστοκύτταρα του μωρού;» Πληθώρα διαφημιστικών φυλλαδίων σε γυναικολογικά ιατρεία και μαιευτήρια προτρέπουν τους γονείς να φυλάξουν έναντι αμοιβής το ομφάλιο αίμα του παιδιού τους σε ιδιωτικές τράπεζες, παρουσιάζοντάς το ως μία μοναδική ευκαιρία επένδυσης για την υγεία του. Φαίνεται πως ο πελαργός, μαζί με το μωρό, φέρνει και το αντίδοτο για ένα πλήθος ασθενειών. Είναι, άραγε, πραγματική αυτή η ελπίδα; Ή μήπως, ως κοινωνία, την ακριβοπληρώνουμε άδικα;Ερυθρά αιμοσφαίρια του ανθρώπου. Τα βλαστοκύτταρα μπορούν να δημιουργήσουν αυτά τα τόσο απαραίτητα για τη ζωή μας κύτταρα, υποκαθιστώντας το μυελό των οστών Πρόκειται για μια συνθήκη που τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι νέοι γονείς στη χώρα μας. Σε μία από τις πιο ευαίσθητες και συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές της ζωής τους, αγωνιώντας να προσφέρουν ό,τι καλύτερο στο παιδί που περιμένουν, βρίσκονται μπροστά σε δύο επιλογές: να δωρίσουν το ομφάλιο αίμα του νεο- γέννητου σε μια δημόσια τράπεζα ή να το φυλάξουν ιδιωτικά έναντι αμοιβής;

Στην πρώτη περίπτωση, το ομφάλιο αίμα αποτελεί προσφορά προς την ανθρωπότητα για δημόσια χρήση, χωρίς η οικογένεια να έχει τη δυνατότητα ανάκλησης της μονάδας που χάρισε σε περίπτωση ασθένειας. Στη δεύτερη περίπτωση, το ομφάλιο αίμα μένει ουσιαστικά αποθηκευμένο σε μια ιδιωτική θυρίδα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από την οικογένεια για το ίδιο το παιδί ή για κάποιο άλλο μέλος της, αν προκύψει ανάγκη στο μέλλον.

Η κρισιμότητα της απόφασης βαραίνει τους μέλλοντες γονείς, καθώς οι γιατροί χαρακτηρίζουν το ομφαλοπλακουντιακό αίμα ως πολύτιμο δώρο ζωής. Οπως αναφέρεται, σήμερα θεραπεύει πάνω από 80 ασθένειες, ενώ με την πρόοδο της επιστήμης ίσως προκύψουν ακόμα περισσότερες θεραπείες στο μέλλον. Στα διαφημιστικά σποτ των ιδιωτικών εταιρειών γίνεται λόγος για θεραπεία σοβαρών ασθενειών, όπως λευχαιμίες, αναιμίες, μέχρι και αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας και της νόσου Αλτσχάιμερ! Οση ευαισθησία και αλτρουιστική διάθεση κι αν διακρίνει έναν γονιό, είναι δυνατόν να χαρίσει αυτό το δώρο τη στιγμή που υπάρχει η δυνατότητα, έστω με κάποιο τίμημα, να το εξασφαλίσει για το παιδί του;

Σύμφωνα με τη διεθνή σύμβαση του Οβιέδο για τη Βιοϊατρική και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, απαγορεύεται η χρήση του ανθρώπινου σώματος ή μερών αυτού για οικονομικούς λόγους. Εν τούτοις, η εμπορευματοποίηση των ανθρώπινων κυττάρων αποτελεί σήμερα μία από τις πλέον ακμάζουσες νέες βιομηχανίες παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, μάλιστα, κατέχουμε την εντυπωσιακή πρωτιά να βρίσκεται εδώ ο μεγαλύτερος σε αναλογία πληθυσμού αριθμός ιδιωτικών τραπεζών φύλαξης ομφαλοπλακουντιακού αίματος στον κόσμο! Το μέσο κόστος της ιδιωτικής φύλαξης ανέρχεται σε 1.500 με 2.000 ευρώ. Την ίδια στιγμή άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ολλανδία, απαγορεύουν τη λειτουργία τραπεζών ιδιωτικής φύλαξης ομφάλιου αίματος στο έδαφός τους.

Μήπως στη χώρα μας, πρώτοι απ' όλους, καταφέραμε να διαγνώσουμε την ανεκτίμητη αξία του ομφαλοπλακουντιακού αίματος και προστρέξαμε στη φύλαξή του, χωρίς να υπολογίζουμε το όποιο χρηματικό κόστος; Ή μήπως, αντίθετα, η Πολιτεία άφησε τους νέους γονείς εκτεθειμένους μπροστά σ' ένα δίλημμα ζωής, ευάλωτους στην ελλιπή πληροφόρηση ή ακόμα και στην παραπληροφόρηση;

Είναι ειρωνεία, αν σκεφτεί κανείς ότι, μέχρι πρόσφατα, πετούσαμε το αίμα που παρέμενε στον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα μετά τον τοκετό ως άχρηστο ιατρικό απόβλητο. Σήμερα, με την εντυπωσιακή πρόοδο της επιστήμης, αναγνωρίζεται ως μεγάλης αξίας βιολογικό υλικό, χάρη στα αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα που περιέχει σε αφθονία. Αυτά τα νεαρά κύτταρα έχουν τη δυνατότητα να μετατρέπονται σε λευκά ή ερυθρά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια, κάνοντας την ίδια δουλειά που κάνει στους ενηλίκους ο μυελός των οστών. Μπορούν, δηλαδή, να παράγουν αίμα. Ετσι, το ομφάλιο αίμα μεταμοσχεύεται πια με επιτυχία σε ασθενείς με λευχαιμία ή άλλα βαριά αιματολογικά, γενετικά ή νεοπλασματικά νοσήματα. Μάλιστα, καθώς έχει μικρότερες απαιτήσεις ιστοσυμβατότητας σε σχέση με το μυελό των οστών, καθιστά πιο πιθανή την ανεύρεση μοσχεύματος, δίνοντας μιαν ανεκτίμητη εναλλακτική σε χιλιάδες ασθενείς, οι οποίοι ταλαιπωρούνται σε λίστες αναμονής.

Μόλις για ελάχιστα λεπτά αμέσως μετά τη γέννηση είναι δυνατή η συλλογή του ομφάλιου αίματος. Το ιατρικό προσωπικό το συλλέγει με ιδιαίτερη προσοχή από την κεντρική φλέβα του ομφάλιου λώρου σ' έναν ειδικό ασκό. Στη συνέχεια, η μονάδα υφίσταται επεξεργασία σε ειδικά εργαστήρια υπό αυστηρότατους κανόνες υγιεινής και, εφόσον κριθεί κατάλληλη, καταψύχεται και αποθηκεύεται στους -196° C σε υγρό άζωτο. Υπολογίζεται ότι έτσι παραμένει βιώσιμη για περίπου 20 χρόνια. Αυτή η μονάδα μπορεί τώρα να σώσει μια ζωή.

Πρόκειται για μια σπουδαία επιστημονική ανακάλυψη που έλαβε χώρα τη δεκαετία του 1980. Η δρ Ελιάν Γκλούκμαν έχει ακόμα στο γραφείο της φωτογραφίες του πρώτου παιδιού που μεταμοσχεύθηκε. Ηταν ένα αγοράκι από την Αμερική που έπασχε από την αναιμία Φανκόνι, το οποίο σώθηκε τελικά με μόσχευμα ομφάλιου αίματος από το νεογέννητο αδερφάκι του. Οπως εξιστορεί η δρ Γκλούκμαν, «ο μικρός ήρθε στη Γαλλία συνοδευόμενος από τους γονείς του, τη μικρή του αδερφή και το κατεψυγμένο ομφάλιο αίμα. Κάναμε τη μεταμόσχευση με επιτυχία. Επειτα από 22 χρόνια το παιδί ενηλικιώθηκε, παντρεύτηκε, έκανε παιδιά και είναι καλά». Για το επίτευγμά της αυτό η δρ Γκλούκμαν θεωρείται ζωνταντός θρύλος της αιματολογίας - η «μητέρα τής μεταμόσχευσης με ομφάλιο αίμα». Από τότε ανοίγει ο δρόμος για τη σωτηρία χιλιάδων ασθενών.

Συνοδοιπόρος σ' αυτήν την προσπάθεια στέκεται ο δρ Πάμπλο Ρουμπινστάιν. «Μετά την επιτυχία της πρώτης μεταμόσχευσης, είχα την ιδέα να δημιουργηθεί μια παγκόσμια δεξαμενή μονάδων ομφαλοπλακουντιακού αίματος, ώστε να βρίσκουν μόσχευμα και όσοι δεν είχαν συμβατό δότη μέσα στην οικογένεια» μας εξηγεί. Το 1993 ιδρύει τη Δημόσια Τράπεζα της Νέας Υόρκης, την πρώτη και μεγαλύτερη μέχρι σήμερα δημόσια τράπεζα φύλαξης ομφάλιου αίματος παγκοσμίως. Αυτή αποτελεί τη μαγιά για το διεθνές δίκτυο δημόσιων τραπεζών που λειτουργεί σήμερα, μια παγκόσμια δεξαμενή μονάδων ομφάλιου αίματος για δημόσια χρήση, η οποία έχει χαρίσει μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή σε περίπου 30.000 χιλιάδες ασθενείς σε όλο τον κόσμο. Οι 60 από αυτούς στην Ελλάδα.

Ο κ. Στίβεν Σπραγκ είναι ένας από τους πρώτους ενηλίκους που μεταμοσχεύθηκαν με ομφαλοπλακουντιακό αίμα, το 1997. Είχε αρρωστήσει με λευχαιμία και είχε ξεκινήσει μια αγωνιώδη αναζήτηση για συμβατό δότη μυελού των οστών, η οποία όμως αποδείχτηκε άκαρπη. Οι γιατροί συνέστησαν στον κ. Σπραγκ να τακτοποιήσει τις υποθέσεις του, να αποχαιρετήσει τους δικούς του και να περιμένει...

Η λύτρωση ήρθε από τη δημόσια τράπεζα της Νέας Υόρκης. «Η ιδέα μιας μητέρας να δωρίσει αυτό που θα ήταν η τέλεια συμβατότητα βλαστοκυττάρων για μένα είναι ένα θαύμα, το οποίο σκέφτομαι κάθε μέρα της ζωής μου μετά τη μεταμόσχευση» εξομολογείται συγκινημένος. «Σκέφτομαι αυτό το 13χρονο πλέον κορίτσι και τη μητέρα του που πιθανόν περπατούν στους δρόμους της Νέας Υόρκης, χωρίς να έχουν ιδέα τι έκαναν για μένα και την οικογένειά μου».

Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα, λοιπόν, συνιστά αναμφισβήτητα ένα πολύτιμο δώρο ζωής. Γιατί, λοιπόν, να μην το διασφαλίσεις για το παιδί σου, προσφεύγοντας στις υπηρεσίες μιας ιδιωτικής εταιρείας; «Τα πλεονεκτήματα της ιδιωτική φύλαξης έχουν να κάνουν με ένα κομ- μάτι πρακτικό κι ένα κομμάτι επιστημονικό» λέει ο κ. Γιώργος Καραβάνας, ιδιο- κτήτης ιδιωτικής εταιρείας, εκπρόσωπος Τύπου της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος (ΕΕΤΟΑ).

«Το πρακτικό κομμάτι είναι ότι, εφόσον έχεις φυλάξει ιδιωτικά ένα δείγμα, το δείγμα αυτό σου ανήκει. Εχεις εξασφαλισμένη τη διαθεσιμότητά του. Το επιστημονικό πλεονέκτημα είναι ότι στις περιπτώσεις που χρήζουν αυτόλογης μεταμόσχευσης είσαι 100% εξασφαλισμένος. Εφόσον το δείγμα αυτό προέρχεται από το σώμα σου, είναι 100% ιστοσυμβατό μ' εσένα».

Το επιχείρημα αυτό δεν φαίνεται τόσο στέρεο στον κ. Ιωάννη Μπαλταδάκη, αιματολόγο-μεταμοσχευτή στον «Ευαγγελισμό», ο οποίος φροντίζει καθημερινά ασθενείς που υποβάλλονται σε μεταμόσχευση. «Το να σου λένε ότι είσαι 100% ιστοσυμβατός με τον εαυτό σου... χαίρω πολύ... όλοι το ξέρουμε ότι με τον εαυτό μας έχουμε απόλυτη συμβατότητα» σημειώνει σκωπτικά. «Το θέμα είναι -και αυτή είναι και η επιστημονική αλήθεια- τι να τα κάνεις τα δικά σου κύτταρα αν έχεις ένα γενετικό νόσημα; Θα το έχουν κι αυτά».

Είναι μια αλήθεια που η κ. Τρέισι Ντόνες γνώρισε με τον πιο σκληρό τρόπο όταν αρρώστησε ο μικρός της γιος. Ο Αντονι είχε φτάσει 40 μηνών και ήταν ακόμα μικρόσωμος για την ηλικία του. Οι γιατροί διέγνωσαν ότι έπασχε από μια σπάνια νόσο που λέγεται οστεοπέτρωση και η μόνη του ελπίδα για να ζήσει ήταν η μεταμόσχευση μυελού των οστών. Ο καιρός περνούσε και δεν είχε βρεθεί συμβατός δότης. Η μητέρα του, όμως, είχε φυλάξει το ομφαλοπλακουντιακό αίμα του γιου της σε ιδιωτική τράπεζα. «Οταν ήμουν έγκυος, είδα όλα τα περιοδικά για την εγκυμοσύνη να λένε "Αποθηκεύστε το ομφαλοπλακουντιακό αίμα του μωρού σας για την περίπτωση που αρρωστήσει". Ετσι, πληρώσαμε για την αποθήκευσή του».

Οταν η Τρέισι είδε με ανακούφιση ότι η οστεοπέτρωση είναι μια από τις ασθένειες που θεραπεύονται με τα βλαστικά κύτταρα του ομφάλιου αίματος, σύμφωνα και με τον κατάλογο της ιδιωτικής εταιρείας, το ανέφερε στους γιατρούς. «Μου είπαν ότι ήταν άχρηστο! Ακριβώς επειδή προερχόταν από τον ίδιο, είχε τα ίδια γενετικά προβλήματα που προκάλεσαν την κατάστασή του και γι' αυτόν το λόγο δεν μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν» αναφέρει η κ. Ντόνες. «Αισθάνθηκα ισοπεδωμένη, ότι με εξαπάτησαν· ακόμα και σήμερα είμαι οργισμένη σχετικά μ' αυτό». Καθώς τα χρονικά περιθώρια στένευαν, έγινε αναζήτηση συμβατού δότη μέσω της Παγκόσμιας Δεξαμενής Δοτών. Μέσα σε μια εβδομάδα βρέθηκε μόσχευμα στη Δημόσια Τράπεζα της Νέας Υόρκης. Ο Αντονι κατάφερε να μεταμοσχευθεί και σήμερα είναι καλά.

«Νομίζω ότι η βιομηχανία ιδιωτικής φύλαξης ομφαλοπλακουντιακού αίματος» λέει η κ. Ντόνες «έχει κάνει τόσες διαφημίσεις, που οι γονείς σχεδόν νιώθουν ότι κάνουν κάτι λάθος αν δεν πληρώσουν για να το φυλάξουν. Εγώ έμαθα με τον δύσκολο τρόπο, αλλά τουλάχιστον είμαι εδώ για να πω στους άλλους γονείς ότι πλήρωσα για να αποθηκεύσω το ομφάλιο αίμα του γιου μου και, όταν δυστυχώς αρρώστησε, αποδείχτηκε πως δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί! Το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να δωρίσετε το ομφάλιο αίμα σε μια δημόσια τράπεζα» λέει η Τρέισι. «Κρατήστε τα χρήματά σας, μην τα σπαταλάτε!»

Πράγματι, οι περισσότεροι από όσους θεραπεύονται δεν γίνονται καλά με το δικό τους ομφάλιο αίμα, που ενδεχομένως και να έχουν φυλάξει ιδιωτικά, αλλά με τη μονάδα που δώρισε κάποιος άλλος -συνήθως άγνωστος- δότης.

Με επιστημονικούς όρους, η διαμάχη εντοπίζεται μεταξύ αλλογενούς και αυτόλογης μεταμόσχευσης. Στην αλλογενή μεταμόσχευση το μόσχευμα προέρχεται από κάποιον άλλο συμβατό δότη, ενώ στην αυτόλογη μεταμόσχευση από τον ίδιο τον ασθενή.

Τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν όλο και πιο έντονα ότι η πιθανότητα να χρειαστεί ένα παιδί μεταμόσχευση με δικά του αιμοποιητικά κύτταρα, άρα να χρησιμοποιηθεί το ομφαλοπλακουντιακό αίμα που φυλάχθηκε ιδιωτικά, είναι πάρα πολύ μικρή. «Οι πιθανότητες είναι ελάχιστες, 1 στις 300.000» ξεκαθαρίζει η δρ Ελιάν Γκλούκμαν.

Ωστόσο, εκπρόσωποι ιδιωτικών εταιρειών τονίζουν ότι η πιθανότητα αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη. «Αυτήν τη στιγμή, σύμφωνα και με το Αμερικανικό Γραφείο Μεταμοσχεύσεων, αυτή η πιθανότητα εφ' όρου ζωής είναι 1 προς 100!» υποστηρίζει ο κ. Βασίλης Κελλάρης, εμπορικός διευθυντής και ιατρικός διευθυντής Κέντρων Συλλογής ιδιωτικής τράπεζας. «Καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικό ποσοστό, ώστε να πειστεί κάποιος να φυλάξει τα βλαστοκύτταρα είτε για τον εαυτό του είτε για την οικογένειά του».

Η δρ Γκλούκμαν παραμένει αρνητική γι' αυτό το εντυπωσιακό ποσοστό. «Είναι ένας αριθμός πολύ αισιόδοξος. Εκτός αν πιστεύουν ότι μπορούμε να τα γιατρέψουμε όλα, συμπεριλαμβανομένου του γήρατος! Ολοι έχουμε ανάγκη να πιστεύουμε ότι θα έχουμε την αιώνια νιότη· για την ώρα, όμως, είμαστε απόλυτα ανίκανοι να το επιτύχουμε!»

«Η χρήση τους είναι αρκετά σπάνια, δεν το αρνούμαστε αυτό» παραδέχεται ο κ. Στέφανος Χανδακάς, εκπρόσωπος της Ενωσης Διαπιστευμένων Τραπεζών, συμπληρώνοντας πως οι γονείς έχουν την τελική απόφαση. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Γιώργος Καραβάνας, της ΕΕΤΟΑ: «Δεν λέμε σε καμία περίπτωση ότι η πιθανότητα να χρειαστεί κανείς μεταμόσχευση είναι μεγάλη, όπως κανείς δεν μπορεί να πει ότι η πιθανότητα να τρακάρε ή να κερδίσει το λαχείο είναι μεγάλη. Από εκεί και πέρα ο καθένας μας μπορεί να κρίνει αν αξίζει να αγοράσει ένα λαχείο, αν αξίζει ή όχι να φορά τη ζώνη ασφαλείας, αν αξίζει ή όχι να κρατά ιδιωτικά το ομφαλικό αίμα του παιδιού του».

Οι γονείς βρίσκονται αντιμέτωποι με ακατάληπτες στατιστικές και ιατρικούς όρους και μέσα σ' αυτήν τη σύγχυση προσπαθούν να σταθμίσουν την πιθανότητα αν περνάει από το χέρι τους να σώσουν τη ζωή του παιδιού τους. Η βιομηχανία ιδιωτικής φύλαξης βλαστοκυττάρων αναφέρει ότι κάθε χρόνο χιλιάδες ασθενείς χρησιμοποιούν το δείγμα που φύλαξαν και γίνονται καλά με το δικό τους ομφάλιο αίμα. Οι εκπρόσωποι των ελληνικών ιδιωτικών τραπεζών μάς παραθέτουν τα στοιχεία τους: «Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Μεταμοσχεύσεων, το 2007 πραγματοποιήθηκαν 15.500 αυτόλογες μεταμοσχεύσεις» λέει ο κ. Κελλάρης. «7.000 συνάνθρωποί μας ζουν αυτήν τη στιγμή γιατί έχουν κάνει μεταμόσχευση χρησιμοποιώντας τα βλαστικά τους κύτταρα» σημειώνει ο κ. Χανδακάς. «Αν μιλάμε για αυτόλογες μεταμοσχεύσεις ομφαλικού αίματος, εκεί έχουμε -τα τελευταία στοιχεία μέχρι το 2003- 52 μεταμοσχεύσεις» καταλήγει ο κ. Καραβάνας. Οταν ρωτήσαμε το διευθυντή της Δημόσιας Τράπεζας της Νέας Υόρκης, δρα Ρουμπινστάιν, μας έδωσε τα δικά του στοιχεία: «Ο αριθμός των αυτόλογων μεταμοσχεύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί με ομφαλοπλακουντιακό αίμα είναι περίπου μία δωδεκάδα. Ισως λίγο παραπάνω, αλλά όχι περισσότερες».

«Με βάση την εμπειρία μου, έχω δει διαφημιστικές καμπάνιες όπου η γλώσσα είναι πολύ ασαφής και με ανησυχεί το πώς αποδέχεται το κοινό αυτά τα ασαφή μηνύματα» σημειώνει η κ. Πολίν Μάγερ, διευθύνουσα σύμβουλος εταιρείας μάρκετινκ και δημοσίων σχέσεων στο χώρο της υγείας. «Οι ειδικοί του μάρκετινγκ θα αγγίξουν το συναισθηματικό σου κουμπί προκειμένου να νιώσεις ενοχές όταν θα αναγνωρίσεις πως είναι κάτι σημαντικό για το μέλλον του παιδιού σου» συνεχίζει, εξηγώντας μας πώς λειτουργεί ο επικοινωνιακός λόγος των εταιρειών. «Καμιά μητέρα δεν θα ήθελε ποτέ να δει το παιδί της να υποφέρει από κανενός είδους νόσημα. Ετσι, οι γονείς νιώθουν υποχρεωμένοι να προστατέψουν το μέλλον των παιδιών τους και να προχωρήσουν στην αγορά της υπηρεσίας αυτής. Πρέπει, όμως, να προσέχουν και τα ψιλά γράμματα».

Και η δρ Γκλούκμαν τονίζει πως το νόημα των αναφορών είναι συχνά διφορούμενο. «Εμείς δημοσιεύουμε τα αποτελέσματα της αλλογενούς μεταμόσχευσης και μετά βλέπουμε να παρουσιάζονται στις διαφημίσεις των ιδιωτικών εταιρειών. Ομως, γι' αυτά δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποθηκεύσεις ιδιωτικά το ομφάλιο αίμα του παιδιού σου!»

«Η μόνη ένδειξη που θα χρειαζόταν το αυτόλογο ομφάλιο αίμα του παιδιού είναι αν αυτό ασθενήσει με ιδιοπαθή απλαστική αναιμία. Η συχνότητα εμφάνισής της εξαρτάται από τον πληθυσμό, είναι από 1 με 30.000 μέχρι 1 με 130.000 παιδιά» σημειώνει ο Γιώργος Σταματογιαννόπουλος, καθηγητής Γονιδιακών Επιστημών και Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, κορυφαίος επιστή- μονας διεθνώς. Για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με την υπερπροσφορά του ιδιωτικού τομέα φύλαξης ομφάλιου αίματος στην Ελλάδα όταν του προτάθηκε να ηγηθεί επιστημονικά μιας ιδιωτικής εταιρείας - πρόταση που αρνήθηκε κατηγορηματικά.

Ακόμα και οι εκπρόσωποι των ιδιωτικών εταιρειών δεν αρνούνται την αναντικατάστατη αξία της αλλογενούς μεταμόσχευσης για την αντιμετώπιση των ασθενειών που σήμερα θεραπεύονται με αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα. Τι μπορεί, όμως, να μας επιφυλάσσει το μέλλον σε μια εποχή που η επιστήμη κάνει θαύματα;

Το σκεπτικό εξηγεί ο κ. Χανδακάς, της Ενωσης Διαπιστευμένων Τραπεζών: «Είναι μια εξασφάλιση ότι τα επόμενα 20 χρόνια που θα φυλαχθούν αυτά τα κύτταρα ο γονέας θα έχει τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσει για πάρα πολλές χρήσεις εφόσον η επιστήμη βαδίσει προς τα εκεί που φαίνεται».

Στην πραγματικότητα μιλάμε για μια ιδιότυπη βιολογική ασφάλεια ζωής για το παιδί, βασισμένη στις ελπίδες που γεννά η ανάπτυξη της λεγόμενης αναγεννητικής ιατρικής, η οποία εργάζεται για την ανάπλαση ολόκληρων ιστών ή και οργάνων του σώματος.

«Το παράδοξο και ευχάριστο είναι ότι, αν και αιμοποιητικά, τα βλαστικά κύτταρα του ομφάλιου λώρου αποδείχθηκε ότι έχουν τη δυνατότητα να θεραπεύουν νόσους που δεν σχετίζονται με το αίμα, όπως η εγκεφαλική παράλυση» υπογραμμίζει ο κ. Κελλάρης.

Ο κ. Καραβάνας της ΕΕΤΟΑ συμπληρώνει: «Είναι αλήθεια ότι σε κλινικές δοκιμές έχουμε πολύ μεγάλες προσδοκίες. Οχι απλώς προσδοκίες, έχουμε αποτελέσματα σε ασθένειες οι οποίες ξεπερνούν τα όρια της αιματολογίας. Με ομφαλικό αίμα έχουν δεχθεί θεραπεία άτομα τα οποία πάσχουν από παιδικό διαβήτη, σκλήρυνση κατά πλάκας, καρδιολογικά νοσήματα και η λίστα κάθε μέρα και μεγαλώνει» λέει, γεννώντας πολλές ελπίδες.

«Είναι ψέματα. Δεν υπάρχει ούτε μία ένδειξη ότι αυτό είναι σωστό, υπάρχει ένδειξη ότι αυτά είναι ψέματα» αποκρίνεται απόλυτα ο καθηγητής Σταματογιαννόπουλος.

ΠΟΛΛΕΣ ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ

Μία συγκεκριμένη μελέτη έχει πάρει δημοσιότητα και προβάλλεται από τις ιδιωτικές τράπεζες. Το 2008 στο Πανεπιστήμιο του Duke, στη Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ, η κορυφαία επιστήμονας δρ Τζόαν Κούρτσμπεργκ, πρωτοπόρος στις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις, άρχισε ένα πειραματικό πρόγραμμα. Σε παιδιά που έπασχαν από εγκεφαλική παράλυση χορήγησε ενδοφλέβια το δικό τους ομφαλοπλακουντιακό αίμα που οι γονείς τους είχαν φυλάξει σε ιδιωτικές τράπεζες. Εχουν αναφερθεί και στην Ελλάδα τρία τέτοια περιστατικά.

Μετά το πείραμα υπήρξαν δημοσιεύματα στον Τύπο και σε ιστοσελίδες ιδιωτικών εταιρειών ότι ορισμένα παιδιά θεραπεύτηκαν πλήρως ή παρουσιάζουν μεγάλη βελτίωση. Ωστόσο, η ίδια η δρ Κούρτσμπεργκ δεν έχει κάνει καμία επίσημη δημοσίευση, ούτε θέλησε να μιλήσει σχετικά. Εχει δηλώσει πως «είναι πολύ δύσκολο να εκτιμήσει κανείς την ανταπόκριση σ' αυτήν τη θεραπεία».

Η δρ Γκλούκμαν εφιστά την προσοχή πως χρειάζεται μια μακρά διαδικασία κλινικών μελετών σε διάφορες φάσεις και επίσημες σχετικές δημοσιεύσεις, προκειμένου να αποδειχθεί πως μια θεραπεία αποδίδει.

«Το να λέμε ότι γιατρεύουμε τα πάντα, ότι θα γιατρέψουμε το Αλτσχάιμερ με τα κύτταρα αυτά... αυτές είναι υποσχέσεις τεράστιες! Μην κοροϊδεύουμε τον κόσμο, μη δίνουμε υποσχέσεις που προς το παρόν είναι μόνο υποθέσεις!»

«Σήμερα δεν υπάρχουν κλινικές αποδείξεις ότι είναι ασφαλές, ότι μπορεί να γίνει και ότι θα υπάρξουν βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής των παιδιών ή ακόμα και των ενηλίκων» λέει σχετικά και ο δρ Μίτσελ Κάιρο, εκπροσωπώντας την Αμερικανική Εταιρεία Παιδιάτρων. Η έγκυρη επιστημονική ένωση τάσσεται υπέρ της δωρεάς του ομφάλιου αίματος σε δημόσιες τράπεζες. «Είναι κρίμα να φυλάτε για τον εαυτό σας κάτι το οποίο είναι μάλλον απίθανο να χρησιμοποιήσετε, την ώρα που χιλιάδες άνθρωποι κινδυνεύουν να πεθάνουν τις επόμενες εβδομάδες καθώς δεν βρίσκουν μόσχευμα» λέει.

Παρ' όλα αυτά, υπάρχει μια περίπτωση που όλοι οι επιστημονικοί φορείς προκρίνουν την κατευθυνόμενη οικογενειακή φύλαξη: σε περίπτωση που υπάρχει ιστορικό αιματολογικών ασθενειών στην οικογένεια. Τότε το μόσχευμα χρησιμοποιείται όχι για το ίδιο το παιδί, αλλά ως αλλογενές μόσχευμα για το άρρωστο αδερφάκι του, σε περίπτωση που τα δύο παιδιά βρεθούν ιστοσυμβατά. Μήπως δικαιώνεται το επιχείρημα των ιδιωτικών εταιρειών;

«Καθώς τα βλαστικά κύτταρα φυλάσσονται για όλη την οικογένεια και όχι μόνο για το ίδιο το παιδί, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τους γονείς και για το οποιοδήποτε αδερφάκι του με αυξημένες πιθανότητες ιστοσυμβατότητας» σημειώνει ο κ. Κελ- λάρης. «Οι οικογένειες που έχουν κρατήσει το ομφαλικό αίμα των παιδιών τους έχουν συγκριτικά μεγαλύτερες πιθανότητες ίασης στην περίπτωση που είναι αυτοί οι λίγοι άτυχοι που χρήζουν τέτοιας μεταμόσχευσης» επαυξάνει και ο κ. Καραβάνας της ΕΕΤΟΑ.

Ο κ. Ιωάννης Μπαλταδάκης, αιματολόγος-μεταμοσχευτής στον «Ευαγγελισμό», αντικρούει, λέγοντας πως -ευτυχώς- οι αιματολογικές κακοήθειες δεν είναι τόσο συχνές ώστε να χρειάζεται κάθε οικογένεια να αποθηκεύει το ομφάλιο αίμα των παιδιών της. «Η μόνη περίπτωση που αυτό έχει νόημα να γίνεται» εξηγεί «είναι όταν στην οικογένεια υπάρχει ήδη ένα μέλος που είναι γνωστό ότι πάσχει από κάποιο αιματολογικό νόσημα που χρειάζεται μεταμόσχευση. Αλλά στην περίπτωση αυτήν, η φύλαξη του ομφάλιου αίματος ενός επόμενου παιδιού για την οικογένεια προσφέρεται δωρεάν από τη Δημόσια Τράπεζα σε συνεργασία με τα μεταμοσχευτικά κέντρα. Στην Ελλάδα, τουλάχιστον, και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης που έχουν δημόσια συστήματα υγείας, αυτό αποτελεί κοινή πρακτική!»

Οι γονείς πάλι, συνήθως, μαθαίνουν με τον πιο σκληρό τρόπο την αλήθεια για τη χρησιμότητα των βλαστικών κυττάρων που πλήρωσαν για να φυλάξουν. Οπως ο κ. και η κ. Σουάρες, που φύλαξαν ιδιωτικά τα βλαστοκύτταρα και των δύο παιδιών τους, του Μάθιου και της Σόφι. Ο Μάθιου λίγους μήνες μετά τη γέννησή του εμφάνισε συμπτώματα ενός αιματολογικού νοσήματος που συμπεριλαμβανόταν στον κατάλογο της εταιρείας. «Γεννήθηκε με δρεπανοκυτταρική και μεσογειακή αναιμία» μας εξηγεί ο πατέρας του. «Οταν η ασθένεια άρχισε να επιδρά, οι γιατροί μάς είπαν ότι θα έπρεπε να αφαιρέσουν σταδιακά όλα τα όργανα που θα παρουσίαζαν βλάβη». Οι γονείς δεν μπορούσαν να δεχτούν μια τέτοια εξέλιξη και ζήτησαν μια δεύτερη γνώμη.

Οταν τελικά η μεταμόσχευση ομφάλιου αίματος επιλέχθηκε ως η καλύτερη λύση για τον Μάθιου, αναθάρρησαν, για να απογοητευτούν ξανά όταν έμαθαν ότι τα βλαστικά κύτταρα και των δύο παιδιών που είχαν προνοήσει να φυλάξουν ήταν άχρηστα. «Ναι! Είχα δώσει το ομφαλοπλακουντιακό αίμα της Σόφι και του Μάθιου σε ιδιωτική τράπεζα» μας λέει η κ. Σουάρες «και ταράχτηκα όταν ο σύζυγός μου είπε ότι αυτό το αίμα δεν κάνει γιατί έχει την αρρώστια. Ημουν απογοητευμένη και θυμωμένη γιατί ένιωθα ότι δεν μου είπαν την αλήθεια!»

Ο Μάθιου σώθηκε τελικά από ένα συμβατό μόσχευμα που βρέθηκε στην παγκόσμια δεξαμενή δοτών. Η κ. Σουάρες θυμάται με συγκίνηση τη στιγμή της μεταμόσχευ- σης: «Περίμενα κάτι μεγάλο, αλλά είναι τόσο απλή η διαδικασία... Κρέμασαν τον μικρό κόκκινο ασκό, του χορήγησαν το αίμα ενδοφλέβια για 45 λεπτά και είπαν "αυτό είναι!"». Χωρίς να μπορεί να συγκρατήσει τα δάκρυά της, συμπληρώνει: «Θέλω να πω σε όλες τις μητέρες που περιμένουν παιδί ότι είναι πολύ σημαντικό να δωρίσετε το ομφάλιο αίμα του σε μια δημόσια τράπεζα, γιατί μπορείτε να σώσετε μια ζωή!»

Η οικογένεια είναι, πράγματι, η πρώτη πηγή από την οποία αναζητείται συμβατός δότης για τις ανάγκες της αλλογενούς μεταμόσχευσης. Ομως, επιστημονικά είναι κοινά αποδεκτό ότι δύο αδέρφια έχουν 25% πιθανότητες να είναι ιστοσυμβατά μεταξύ τους. Γενικότερα, το ποσοστό να μη βρεθεί συμβατός δότης μέσα στην οικογένεια φτάνει το 70%. Τι θα κάνει τότε όποιος έχει επενδύσει στην ιδιωτική φύλαξη για την οικογένειά του; Δεν θα αναζητήσει τη σωτηρία στην παγκόσμια δεξαμενή, όπου γονείς προσέφεραν αλτρουιστικά το ομφάλιο αίμα του παιδιού τους για δημόσια χρήση;

Η δρ Γκλούκμαν επισημαίνει κάτι ακόμα: «Οι δημόσιες τράπεζες, ακολουθώντας τις αυστηρές διεθνείς προδιαγραφές για την αλλογενή μεταμόσχευση, απορρίπτουν περίπου το 70% των μονάδων που παραλαμβάνουν, κυρίως γιατί δεν περιέχουν επαρκή αριθμό αιμοποιητικών κυττάρων και επομένως δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν».

Αραγε οι ιδιωτικές τράπεζες ενημερώνουν τους γονείς γι' αυτό το ενδεχόμενο; Ο κ. Καραβάνας της ΕΕΤΟΑ αντιπαραθέτει από την εμπειρία του: «Προφανώς οι γονείς ενημερώνονται γι' αυτό. Ομως, ειλικρινά, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες ενημερώνουμε τους γονείς ότι το δείγμα τους είναι εντελώς ακατάλληλο με βάση τα σημερινά δεδομένα και οι γονείς, παρ' όλα αυτά, επιμένουν να προβούμε στην κατάψυξή του, με την ελπίδα αυτό το δείγμα έπειτα από λίγον καιρό να έχει κάποια θεραπευτική αξία».

«Είναι άχρηστα και φυλάσσονται!» αναλογίζεται ο καθηγητής Σταματογιαννόπουλος. «Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν - και, αν χρησιμοποιηθούν, θα δημιουργήσουν πρόβλημα. Σκέψου να υπάρχει φυλαγμένο ένα ομφάλιο αίμα το οποίο να έχει ελάχιστα ζωντανά βλαστοκύτταρα και να το χρησιμοποιήσεις για μια αλλογενή μεταμόσχευση. Θα σκοτώσουν τον άρρωστο!»

«Οπως τονίζουν αρκετές αποφάσεις επιστημονικών οργάνων, αυτό που στην πραγματικότητα προσφέρεται δεν είναι κάποια υπηρεσία, αλλά ελπίδα!» σημειώνει ο καθηγητής Γεώργιος Μανιάτης, αναπληρωτής πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, και μας μεταφέρει αυτούσια την αναφορά της Ευρωπαϊκής Ομάδας για την Ηθική στην Επιστήμη και τις Νέες Τεχνολογίες, που γνωμοδοτεί για την Ε.Ε.: «Η νομιμότητα των εμπορικών τραπεζών ομφάλιου αίματος για αυτόλογη χρήση θα πρέπει να τεθεί υπό αμφι- σβήτηση, καθώς πουλούν μια υπηρεσία η οποία προς το παρόν δεν έχει καμία πραγματική χρήση όσον αφορά θεραπευτικές επιλογές. Ετσι υπόσχονται περισσότερα απ' όσα μπορούν να πραγματοποιήσουν. Οι δραστηριότητες τέτοιων τραπεζών εγείρουν ηθικά ζητήματα και επιδέχονται σοβαρής κριτικής». Η αναφορά υπογραμμίζει ότι τα κράτη θα πρέπει να ορίζουν αυστηρές προϋποθέσεις για τη λειτουργία των ιδιωτικών τραπεζών.

Η Ελλάδα θεωρείται το Ελ Ντοράντο των ιδιωτικών τραπεζών φύλαξης βλαστοκυττάρων ομφαλοπλακουντιακού αίματος διεθνώς, αφού υπολογίζεται πως δραστηριοποιούνται 21 εταιρείες. Αυτός ο αριθμός, ρεκόρ σε σχέση με τον πληθυσμό της, φέρνει τη μικρή μεσογειακή χώρα στην πρώτη θέση, με τις περισσότερες ιδιωτικές τράπεζες στην Ευρώπη και στον κόσμο. Εχει να κάνει με την ιδιοσυγκρασία μας ως Ελλήνων;

«Δεν υπήρξε πρόνοια για ένα πλαίσιο για τη λειτουργία των τραπεζών, κι έτσι οποιοσδήποτε μπορούσε να κάνει χρήση αυτών των δυνατοτήτων και να τις παράσχει στο κοινό» παραδέχεται ο κ. Αντώνης Δημόπουλος, γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας στο αρμόδιο υπουργείο. Σήμερα καμία τράπεζα στην Ελλάδα δεν έχει άδεια λειτουργίας, καθώς το κράτος δεν έχει συστήσει ακόμα την αρμόδια αρχή που θα τις ελέγχει και θα τις αδειοδοτεί! «Αυτήν τη στιγμή ουσιαστικά λειτουργούν εν κενώ» είναι τα λόγια του γενικού γραμματέα.

Στον αντίποδα των τόσων ιδιωτικών εταιρειών, η Ελληνική Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος της Ακαδημίας Αθηνών είναι η πρώτη τράπεζα δημόσιας πρόσβασης που ιδρύθηκε στην Ελλάδα. Διαθέτει περίπου 2.200 μονάδες, που προέρχονται από δωρεές γονέων. Είναι έτοιμες για χρήση και κοινό κτήμα όλης της ανθρωπότητας. Πρόσφατα άρχισε να λειτουργεί και μια δεύτερη δημόσια τράπεζα στη Θεσσαλονίκη.

«Αν ήμουν πολίτης στο Βέλγιο και αποφάσιζα να δωρίσω το ομφαλικό αίμα του παιδιού μου, θα είχα πολλές πιθανότητες να ελπίζω ότι άμα το παιδί μου χρειαστεί ποτέ μεταμόσχευση, θα βρεθεί κάποιο ιστοσυμβατό δείγμα κάποιου άλλου Βέλγου. Γιατί εκεί πολλοί δωρίζουν και είναι πολύ σωστή η λειτουργία της τράπεζας» σημειώνει ο κ. Γιώργος Καραβάνας, της ΕΕΤΟΑ. «Ως Ελληνας, το πιθανότερο είναι να μην μπορέσω να βρω ιστοσυμβατό μόσχευμα για το παιδί μου από τη δημόσια τράπεζα. Γι' αυτό και έχω έναν λόγο παραπάνω να σιγουρέψω τουλάχιστον τη δική μου οικογένεια».

«Αν δίνουμε όλοι, θα έχουμε όλοι!» τονίζει η κ. Κατερίνα Σταυροπούλου-Γκιόκα, διευθύντρια της Δημόσιας Τράπεζας. «Δεν υπάρχει περίπτωση να μη σωθούμε όλοι αν δίνουμε όλοι. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι δύσκολα τα πράγματα. Αν τα φυλάμε για τον εαυτό μας και δεν τα χρησιμοποιούμε ποτέ, τι νόημα έχει;» Σύμφωνα με μελέτη που διενήργησε το Πολυτεχνείο του ΑΠΘ για λογαριασμό της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, αν στη δημόσια δεξαμενή της χώρας μας συγκεντρωθούν 10.000 μονάδες, προσεκτικά επιλεγμένες ώστε να περιλαμβάνουν όλα τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας του ελληνικού πληθυσμού, τότε θα μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες μεταμόσχευσης σχεδόν όλων των Ελλήνων της επικράτειας και της διασποράς! Σήμερα, 1 στους 3 συμπολίτες μας χάνει τη ζωή του περιμένοντας να βρεθεί ιστοσυμβατό μόσχευμα. Την ίδια στιγμή στις ιδιωτικές τράπεζες της Ελλάδας φυλάσσονται πάνω από 100.000 δείγματα!

Είναι αλήθεια πως οι μέλλοντες γονείς που τελευταία έψαξαν καλύτερα το θέμα της φύλαξης των ομφάλιου αίματος δεν είχαν την Πολιτεία αρωγό στην προσπάθειά τους. Εν πρώτοις, γιατί δεν υπήρχε καμία αρμόδια αρχή που να μπορούν να εμπιστευθούν για την ενημέρωση, αλλά και την προστασία τους. Μέχρι πρόσφατα, μεγάλα ιδιωτικά μαιευτήρια χρέωναν τη συλλογή του ομφαλοπλακουντιακού αίματος με ένα αξιοσέβαστο ποσό έως και 300 ευρώ, ακόμα και αν οι γονείς ήθελαν να δωρίσουν τη μονάδα στη δημόσια τράπεζα! Ο Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή επέβαλε πρόστιμο στα ιδιωτικά μαιευτήρια γι' αυτήν τους την πρακτική, σημειώνοντας πως «αντί για ηθική επιβράβευση και επιδοκιμασία, οι καταναλωτές αντιμετώπιζαν τις υπέρμετρες και αποτρεπτικές για τη δωρεά αξιώσεις των μαιευτηρίων. Η πράξη δωρεάς προς το κοινωνικό σύνολο γινόταν κατ' αυτόν τον τρόπο αντικείμενο κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης!»

«Αναμφίβολα χρειάζεται ένας γρήγορος εξορθολογισμός και πάνω απ' όλα να καθοριστούν όροι λειτουργίας των τραπεζών. Και για να μην ταλαιπωρείται ο κόσμος, αλλά και για το γενικότερο όφελος και το δημόσιο συμφέρον» δέχεται ο εκπρόσωπος του υπ. Υγείας κ. Δημόπουλος. Πριν από λίγον καιρό το υπουργείο ανακοίνωσε ότι προχωρεί σε θέσπιση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου. «Πιστεύουμε ότι σε έναν με δύο μήνες θα είμαστε έτοιμοι για μια κοινή υπουργική απόφαση που θα καθορίζει για πρώτη φορά το πλαίσιο λειτουργίας των τραπεζών» δήλωσε ο κ. Δημόπουλος, μεταθέτοντας τις εξελίξεις μέσα στο καλοκαίρι.

Η Γαλλία έχει ρυθμίσει το ζήτημα εδώ και καιρό με ξεκάθαρο τρόπο. Η ιδιωτική φύλαξη ομφάλιου αίματος απαγορεύεται με νόμο, ενώ και η εξαγωγή του για ιδιωτική φύλαξη σε άλλες χώρες είναι ποινικά κολάσιμη, καθώς τα βλαστοκύτταρα θεωρούνται εθνικός πόρος. «Στη Γαλλία δεν έχουν θέση οι τσαρλατάνοι! Δεν μπορούμε να αφήσουμε να αναπτύσσεται ένας τομέας κερδοσκοπικός, ο οποίος επιτρέπει στις εταιρείες να κερδίζουν πολλά χρήματα χωρίς να προσφέρουν τίποτα» λέει η διευθύντρια της Υπηρεσίας Βιοϊατρικής της χώρας, Εμανουέλ Πράντα Μπορντενάβ, εξηγώντας το σκεπτικό που έχει οδηγήσει τη χώρα στην οργάνωση ενός συστήματος φύλαξης ομφάλιου αίματος αποκλειστικά για δημόσια χρήση.

«Είναι σαν να φυλάς το αίμα σου στο ψυγείο για να το έχεις εύκαιρο αν πάθεις κάποιο ατύχημα. Αν όμως σου συμβεί κάτι, δεν θα σε σώσουν οι 3-4 φιάλες που θα έχεις στο ψυγείο, αλλά οι 20 που θα πάρεις από την αιμοδοσία, από τους εθελοντές αιμοδότες. Είναι η ίδια ιδέα. Γεννιόμαστε μέσα σε μια κοινωνία. Αυτή η κοινωνία δεσμεύεται να μας βοηθήσει να μεγαλώσουμε, να ζήσουμε και να θεραπευτούμε αν αρρωστήσουμε».

Η Ευρωπαϊκή Ομάδα για την Ηθική στην Επιστήμη και τις Νέες Τεχνολογίες αναφέρει ότι αν ο γιατρός σας προτείνει και υποστηρίζει τις εμπορικές υπηρεσίες συλλογής και φύλαξης ομφαλοπλακουντιακού αίματος, γνωρίζοντας τις ελάχιστες πιθανότητες πρακτικής αξιοποίησης από τους ενδιαφερόμενους γονείς, τότε τίθεται ζήτημα εμπιστοσύνης προς το γιατρό! Παρ' όλα αυτά, δεν φτάνει μέχρι του να ζητήσει συνολικά την απαγόρευση λειτουργίας των ιδιωτικών τραπεζών. «Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε παραβίαση της ελευθερίας επιλογής του ατόμου και της ελευθερίας τού επιχειρείν» αναφέρεται στο σκεπτικό.

Ο δρ Πάμπλο Ρουμπινστάιν, εμπνευστής του δικτύου δημόσιων τραπεζών, που έχει σώσει μέχρι σήμερα χιλιάδες ζωές σε όλο τον κόσμο, σημειώνει σκεπτικός: «Εμείς θέλουμε να κάνουμε τα πράγματα με τέτοιον τρόπο, ώστε αν οι άνθρωποι χρειαστούν ένα μόσχευμα, να μπορούν να το έχουν. Η επιχείρηση είναι άλλο πράγμα».

«Είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι! Ο καπιταλιστικός κόσμος και ο ιδεαλιστικός κόσμος δεν πάνε μαζί» αναλογίζεται και η «μητέρα της μεταμόσχευσης» δρ Γκλούκμαν στωικά... «Το ότι δεν έχουμε αρκετές μονάδες στις δημόσιες τράπεζες σημαίνει ότι κάθε μέρα υπάρχουν ασθενείς που τους αρνούνται τη μεταμόσχευση και τελικά θα πεθάνουν από την ασθένειά τους» σημειώνει ο δρ Μίτσελ Κάιρο από την Αμερικανική Εταιρεία Παιδιάτρων. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν σε ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης πάνω από 1.000.000 μονάδες ομφαλοπλακουντιακού αίματος για ενδοοικογενειακή χρήση. Στην παγκόσμια δεξαμενή για δημόσια χρήση υπάρχουν μόλις 400.000.

«Είναι ίδιον ξεχωριστού ανθρώπου το να λειτουργείς αλτρουιστικά και να θέλεις να κάνεις κάτι για το κοινό καλό. Είναι σαν να δωρίζεις αίμα» τονίζει ο κ. Στίβεν Σπραγκ. Για εκείνον η μονάδα ομφαλοπλακουντιακού αίματος που δώρισε μια μητέρα στη δημόσια τράπεζα ήταν το μοναδικό συμβατό με τον οργανισμό του μόσχευμα. «Αν αυτή η μητέρα είχε φυλάξει το ομφάλιο αίμα ιδιωτικά, αυτή η συζήτηση τώρα δεν θα γινόταν, θα ήμουν νεκρός». Κάθε καινούργια μέρα είναι ένα δώρο για τον κ. Σπραγκ.

Αυτό το δώρο της ζωής αναλογίζεται και η κ. Μπορντενάβ απ' τη Γαλλία. «Εχουμε αρχίσει να αλλάζουμε το νόημα της γέννησης· αντί να είναι μια ωραία περιπέτεια που ξεκινάει για μια οικογένεια και για την κοινωνία, έχουμε αρχίσει να δημιουργούμε ένα συμβάν σχεδόν θλιμμένο και αγχωτικό. Με τον ερχομό του παιδιού έρχεται και ο φόβος της αρρώστιας, μαζί και το κιτ επιβίωσης, σαν να μπορούσε το μωρό να τα βγάλει έτσι πέρα μόνο του. Δεν είναι έτσι. Δεν είμαστε μια κοινωνία μεμονωμένων ατόμων που ζουν χωριστά ο ένας δίπλα στον άλλον· είναι λάθος να σκεφτόμαστε έτσι» καταλήγει. «Οι ιδιωτικές εταιρείες πουλούν όνειρα και υποσχέσεις και τα πουλούν ακριβά».

* Η έρευνα πραγματοποιήθηκε για το ντοκιμαντέρ «Το πολύτιμο κύτταρο» της σειράς ντοκιμαντέρ «Εξάντας» του Γιώργου Αυγερόπουλου. Προβλήθηκε σε πρώτη τηλεοπτική μετάδοση στη ΝΕΤ στις 26/5/2010, ενώ στην ιστοσελίδα του Εξάντα http://exandas.ert.gr μπορεί κανείς να δει το ντοκιμαντέρ online, καθώς και όλους τους συντελεστές της υποδειγματικής έρευνας.

ΠΗΓΗ....http://www.enet.gr