ΑΚΑΡΕΑ ΕΝΑΣ ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ

Ο Γεώργιος Π. Λούρμπας, Eιδικός Αλλεργιολόγος Παίδων - Ενηλίκων, Επιστημονικός Συνεργάτης της Β΄ Πανεπιστημιακής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων Αγλαΐα Κυριάκου, μέλος Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας EAACI, εξηγεί στο Υγείαonline.gr, τι είναι τα ακάρεα και ποιες οι θεραπευτικές λύσεις για την αντιμετώπισή τους.

Αλλεργία στα ακάρεα

Από τις πιο διαδεδομένες αλλεργίες στην καθημερινή μας ζωή, είναι η αλλεργία στα ακάρεα. Το μικρό τους μέγεθος, η εύκολη διασπορά τους στο περιβάλλον μέσα στα σωματίδια της σκόνης συνδυάζονται με τις ιδανικές, για την ανάπτυξη τους, συνθήκες που επικρατούν στα σπίτια μας και τα κάνουν να είναι στην κορυφή των αεροαλλεργιογόνων. Των ουσιών αυτών δηλαδή που προκαλούν αλλεργίες και μεταφέρονται μέσω του αέρα. H αλλεργία στα ακάρεα αφορά τα περιττώματα τους, τα οποία μεταφέρονται με τα σωματίδια της σκόνης και για αυτό το λόγο αρκετός κόσμος πιστεύει πως έχει αλλεργία στη σκόνη ενώ στην πραγματικότητα η αλλεργία είναι στα ακάρεα. Αλλά ας γνωρίσουμε μερικά στοιχεία για αυτούς τους "αόρατους εχθρούς" μας, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και τους τρόπους αντιμετώπισης τους.

Η γνωριμία με τα ακάρεα

Πρόκειται για πολύ μικροσκοπικούς οργανισμούς που τους καθιστά αόρατους στα μάτια μας και περιλαμβάνονται στην οικογένεια των αρθρόποδων. Τα πιο σημαντικά και ευρύτερα διαδεδομένα είδη είναι τα δύο ακόλουθα: Dermatophagoides Pteronyssinus και Dermatophagoides Farinae τα οποία και αποτελούν το 90-100% του πληθυσμού των ακάρεων. Ζουν μέσα σε στρώματα, μοκέτες χαλιά, κουρτίνες ταπετσαρίες, χνουδωτά παιχνίδια, μαξιλάρια και γενικά όπου υπάρχει σκόνη μέσα στο σπίτι. Σε κάθε γραμμάριο σκόνης περιέχονται συνήθως 100 με 500 ακάρεα αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσουν και τις 20.000 ενώ σε ένα στρώμα 5ετίας υπολογίζεται ότι περιέχονται από 5.000 έως 15.000 ακάρεα ανά τετραγωνικό εκατοστό στρώματος!

Ο αριθμός τους είναι άμεσα εξαρτώμενος από τις συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που επικρατούν στο περιβάλλον του σπιτιού. Οι ιδανικές συνθήκες πολλαπλασιασμού τους είναι: σχετική υγρασία 75% και θερμοκρασία 25-30 οC ενώ χρειάζονται την ανθρώπινη παρουσία γιατί η κύρια πηγή τροφής τους είναι τα νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας και οι τρίχες που φυσιολογικά πέφτουν από τον άνθρωπο. Τα πιο υψηλά επίπεδα ακάρεων παρατηρούνται το καλοκαίρι και στις αρχές του φθινοπώρου όταν η υγρασία κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα ενώ τα χαμηλότερα επίπεδα παρατηρούνται κατά τις περιόδους με τις υψηλότερες θερμοκρασίες και τη χαμηλότερη σχετική υγρασία.

Αλλεργικά συμπτώματα που προκαλούν τα ακάρεα

Μελέτες έχουν δείξει πως έως και το 35% του πληθυσμού μπορεί να εμφανίζει ευαισθησία στα ακάρεα, ενώ σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές τα άτομα με άσθμα έχουν ευαισθησία στα ακάρεα που αγγίζει το 90%. Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι αυτά της ρινίτιδας και επιπεφυκίτιδας δηλαδή μπουκωμένη μύτη, πταρμοί, καταρροή με κνησμό στη μύτη και στα μάτια ιδίως κατά το πρωινό ξύπνημα. Σε βαρύτερες περιπτώσεις προκαλούνται βήχας ή και επεισόδια δύσπνοιας οπότε πλέον έχει αναπτυχθεί και αλλεργικό άσθμα. Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους με κάποια επίταση τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες ανάλογα πάντα με τις συνθήκες υγρασίας.
Διάγνωση της αλλεργίας

Ο ειδικός αλλεργιολόγος θα πάρει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό και ακολούθως ο πιο αξιόπιστος έλεγχος γίνεται με τη διενέργεια των ειδικών αλλεργικών δερματικών δοκιμασιών, εύκολα και γρήγορα (εντός 15 λεπτών). Ο συσχετισμός των συμπτωμάτων που έχουν καταγραφεί κατα τη λήψη του ιστορικού, με τα αποτελέσματα των τεστ, μας δίνει την διάγνωση.

Αντιμετώπιση και θεραπευτικές επιλογές

1. Αποφυγή: Οι αλλεργικοί στα ακάρεα ασθενείς, θα πρέπει να κάνουν μια προσπάθεια να μειώσουν τον πληθυσμό των ακάρεων στο σπίτι και στο χώρο εργασίας τους για να επιτύχουν τη βελτίωση των συμπτωμάτων και τη μείωση χρήσης φαρμάκων. Δυστυχώς το να αποφύγει κάποιος τη σκόνη, είναι αν όχι αδύνατο, τουλάχιστον δύσκολο και βέβαια το σημαντικότερο από όλα, δεν αλλάζει την εξέλιξη της αλλεργίας. Είναι πραγματικά δύσκολη η αποφυγή γιατί τα ακάρεα είναι παντού και έχει προσωρινά αποτελέσματα ενώ βελτιώνει την κατάσταση σε μικρό ποσοστό. Στην προσπάθεια αποφυγής των ακάρεων θα πρέπει να γίνει μείωση της σχετικής υγρασίας στο σπίτι σε λιγότερο από 50% με καλό αερισμό του σπιτιού ενώ η χρήση κλιματιστικών με ειδικά φίλτρα είναι μια καλή σκέψη. Καλό είναι να μην υπάρχουν χαλιά και μοκέτες στο σπίτι ενώ αν αυτό δεν είναι δυνατό, τοποθετήστε λεπτά χαλιά χωρίς μεγάλο πέλος.

Το ξεσκόνισμα του σπιτιού να γίνεται με βρεγμένο πανί και το καθάρισμα με ηλεκτρική σκούπα, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα, με συχνή αλλαγή του φίλτρου και της σακούλας της σκούπας. Απομακρύνετε τα γούνινα παιχνίδια από το δωμάτιο των παιδιών ή αν αυτό δεν είναι εφικτό, πλύνετε τα στο πλυντήριο δύο φορές την εβδομάδα.Υπάρχουν ειδικές θήκες για τα στρώματα, τα μαξιλάρια και τα παπλώματα και σε συνδυασμό με ειδικά ακαρεοκτόνα μπορεί να μειωθούν σε κάποιο βαθμό τα επίπεδα των ακάρεων στο σπίτι. Αν αναλογιστούμε πως κοιμόμαστε περίπου 8 ώρες δηλαδή το ένα τρίτο της ημέρς και ο μεγαλύτερος αριθμός των ακάρεων βρίσκεται στα κρεβάτια τότε καλό είναι οι προσπάθειες να επικεντρωθούν στα υπνοδωμάτια.

2. Φαρμακευτική θεραπεία: Τα αντισταμινικά, τα κορτιζονούχα σκευάσματα και τα αντιλευκοτριένια προφέρουν άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων αλλά μόλις σταματήσει η χορήγηση τους τότε τα συμπτώματα επιστρέφουν.

3. Απευαισθητοποίηση (Ανοσοθεραπεία): Η αγωγή αυτή ισχύει για τα ακάρεα αλλά και για άλλους παράγοντες που μπορεί να είναι κανείς αλλεργικός και γίνεται μόνο από ειδικούς αλλεργιολόγους. Μετά την διάγνωση και την ανεύρεση σε τι είναι αλλεργικός κάποιος με τα ειδικά αλλεργικά τέστ τότε προβαίνει σε απευαισθητοποίηση. Είναι ο φυσικός τρόπος αντιμετώπισης που έχει και μόνιμα αποτελέσματα μετά τη διακοπή της. Πρακτικά ο ασθενής λαμβάνει σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, το εκχύλισμα-ουσία στην οποία είναι αλλεργικός (π.χ. ακάρεα, γύρη κτλ.), σε σταδιακά αυξανόμενη ποσότητα είτε από το στόμα με τη μορφή σταγόνων ή χαπιών είτε με τη μορφή ενέσεων, με αποτέλεσμα να μαθαίνει τον οργανισμό του να ανέχεται τις μέχρι τότε αλλεργικές για αυτόν ουσίες οπότε να μην εμφανίζει πλέον συμπτώματα ακόμη και αν έρχεται σε επαφή με αυτές.

Η θεραπεία αυτή γίνεται σε παιδιά και ενήλικες και μπορεί να την ξεκινήσει κάποιος από την παιδική ηλικία των 5 ετών. Επιπλέον με αυτό τον τρόπο σταματά η εξέλιξη των αλλεργιών γιατί έχει βρεθεί από μελέτες ότι αν κάποιος έχει ρινίτιδα και ξεκινήσει απευαισθητοποίηση τότε δεν θα εξελιχθεί σε άσθμα καθώς και δεν θα αναπτύξει αλλεργία σε άλλες ουσίες. Η θεραπεία με σταγόνες ή χάπια δεν απαιτεί ιατρική παρουσία οπότε ο ασθενής μπορεί να λαμβάνει την αγωγή στο σπίτι του, άσχετα με το πόσο μακριά είναι ο γιατρός του. ή στην περίπτωση που ασθενής δεν ανέχεται τις ενέσεις.

Η αγωγή αυτή είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη ειδικά στο κάθε άτομο ενώ τα εκχυλίσματα μπορούν να προμηθευτούν από οποιοδήποτε φαρμακείο κατόπιν ειδικής παραγγελίας για κάθε ασθενή και καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Το κάθε εκχύλισμα είναι συγκεκριμένο και μοναδικό για κάθε άνθρωπο και περιέχει μόνο τις ουσίες στις οποίες ο συγκεκριμένος ασθενής είναι αλλεργικός ενώ αναγράφει και το ονοματεπώνυμο του.

Τα ακάρεα λοιπόν μπορεί να είναι αόρατα και ικανά να μας δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα αλλά η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος μπορεί να οδηγήσει και στη λύση του. Με τα κατάλληλα μέτρα ,δηλαδή την αποφυγή και την ειδική θεραπεία της απευαισθητοποίησης τα αλλεργικά άτομα μπορούν αποκτήσουν ξανά την άριστη ποιότητα ζωής χωρίς συμπτώματα και φάρμακα.

ΠΗΓΗ....http://www.ygeiaonline.gr