ΜΕΓΑΛΟ Ή ΜΙΚΡΟ ΕΜΒΡΥΟ;

ΜΕΓΆΛΟ ΈΜΒΡΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΙΚΊΑ ΚΥΉΣΕΩΣ - ΜΙΚΡΟ ΈΜΒΡΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΛΙΚΊΑ ΚΥΉΣΕΩΣ (ή Υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη I.U.G.R).



Η φυσιολογική κύηση δεν πρέπει να έχει ούτε μεγαλύτερο έμβρυο για την ηλικία κυήσεως, ούτε μικρότερο έμβρυο για την ηλικία κυήσεως.


Για να χαρακτηρίσουμε ένα έμβρυο ως μεγαλύτερο ή μικρότερο για την ηλικία κύησης, πρέπει να ξέρουμε ακριβώς την πραγματική ηλικία κύησης. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με το υπερηχογράφημα, όσο ενωρίτερα το κάνουμε (αρχές του πρώτου τριμήνου). Κλινικά με λιγότερη ακρίβεια, γίνεται με την μέτρηση της απόστασης από την ηβική σύμφυση, μέχρι το ύψος (πυθμένα) της μήτρας. Τα όρια είναι για τα μικρά έμβρυα η 5η (άλλοι λένε την 10η) εκατοστιαία θέση του μέσου όρου του βάρους των φυσιολογικών για την ηλικία κύησης εμβρύων και η 90η θέση για τα μεγάλα έμβρυα.

1) Μεγάλο έμβρυο για την ηλικία κύησης - LGA (Large for Gestational Age).

Μακροσωμία λέγεται όταν το βάρος του εμβρύου είναι μεγαλύτερο από 4000 γρ. (άλλοι λένε 4500 γρ. ή πάνω από την 90η εκατοστιαία θέση του μέσου όρου του βάρους στην αντίστοιχη ηλικία κύησης).

Πολλές φορές οι γονείς ή το συγγενικό περιβάλλον, καμαρώνουν όταν γεννηθεί παιδί με πολλά κιλά, «έκανα ένα παιδί 5 κιλά», λέει με χαρά ο πατέρας. Βέβαια αυτά γινόντουσαν κυρίως παλιά που δεν υπήρχε παρακολούθηση της εγκυμονούσας από γιατρό.

Ένα έμβρυο με πολλά κιλά μπορεί να σημαίνει πολλά.

Σακχαρώδης διαβήτης ή προδιάθεση σακχαρώδους διαβήτη (διαβήτης της κυήσεως). Η γλυκόζη περνάει τον πλακούντα και προκαλεί υπεργλυκαιμία και στο έμβρυο, αυτό με την σειρά του αυξάνει τα επίπεδα ινσουλίνης του και τροφοδοτεί την μάνα του με ινσουλίνη για να καλύψει τις ανάγκες της και τις δικές του ανάγκες. Αυτός ο μεταβολισμός έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του βάρος του εμβρύου (μακροσωμία), που πολλές φορές δεν μπορεί να τα καταφέρει και έχουμε αιφνίδιο θάνατο, κυρίως τον τελευταίο μήνα της κύησης.
Η παράταση της κυήσεως, λόγω συνεχιζόμενης παροχής οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών, μπορεί να προκαλέσει μακροσωμικό έμβρυο.
Η προχωρημένη ηλικία της μητέρας.
Η πολυτοκία.
Το μεγάλο ύψος της μητέρας έχει μεγαλύτερη πιθανότητα για μακροσωμία από την παχυσαρκία.
Η παχυσαρκία.
Τα άρρενα έμβρυα είναι πιο βαριά από τα θήλεα (150 γρ. περίπου).
Η διάγνωση θα γίνει κυρίως με το υπερηχογράφημα, αν και υπάρχει μεγάλη περίπτωση λάθους στην εκτίμηση (15% +/-).

Η πιθανότητα για καισαρική τομή είναι μεγάλη.

Επίσης μεγάλη είναι και η περίπτωση δυστοκίας, τραυματισμού της γυναίκας κατά τον τοκετό και αιμορραγίας.

Η εμβρυϊκή και νεογνική θνησιμότητα και νοσηρότητα είναι αυξημένη.

Πάντως στον διαβήτη της κυήσεως αν ρυθμίζεται σωστά το σάκχαρο, το βάρος του εμβρύου θα είναι φυσιολογικό.

Πριν από την σύλληψη η διατροφή και η άσκηση παίζουν σημαντικό ρόλο στην μακροσωμία του εμβρύου, όπως και η αύξηση βάρους της μητέρας κατά την διάρκεια της κύησης.

2) Μικρό έμβρυο για την ηλικία κύησης - SGA (Small for Gestational Age).

Τα έμβρυα με ενδομήτρια καθυστέρηση στην ανάπτυξη μπορεί να είναι:

· α) Συμμετρικού τύπου ενδομήτριας καθυστέρηση της ανάπτυξης.

Όπου όλες οι μετρήσεις, από το υπερηχογράφημα, είναι μικρότερες του φυσιολογικού (αμφιβρεγματική διάμετρος, περίμετρος κεφαλής, περίμετρος κοιλιάς, μήκος μηριαίου οστού) και η καθυστέρηση της ανάπτυξης παρατηρείται νωρίς (αρχές δευτέρου τριμήνου).

· β) Ασυμμετρικού τύπου ενδομήτριας καθυστέρησης της ανάπτυξης.

Σε αυτήν την κατηγορία η κοιλιά του εμβρύου, είναι μικρότερη από το κεφάλι του και η καθυστέρηση της ανάπτυξης γίνεται σχετικώς αργά (αρχές τρίτου τριμήνου). Το κεφάλι έχει ήδη αναπτυχθεί, ενώ η κοιλιά λόγω της εξάντλησης του γλυκογόνου του ήπατος (υποθρεψία), δεν αναπτύσσεται παράλληλα και θα έχουμε υπολειπόμενη ανάπτυξη.

Τα έμβρυα με καθυστέρηση της ανάπτυξης, έχουν ελαττωμένο DNA και RNA, με αποτέλεσμα να έχουν ελαττωμένες πρωτεΐνες, γλυκοπρωτεΐνες και λιπαρά οξέα, από τα φυσιολογικά έμβρυα. Αυτό προκαλεί ανεπάρκεια στον πλακούντα, με συνέπεια την κακή αιμάτωση του εμβρύου και εν συνεχεία την κακή διατροφή του.

Όταν το έμβρυο δεν τρέφεται καλά και τα κύτταρά του δεν μεγαλώνουν και δεν πολλαπλασιάζονται σωστά, έχει σαν αποτέλεσμα και η ανάπτυξη του εμβρύου να υπολείπεται του φυσιολογικού (καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου).

Αυτό μπορεί να συμβεί όταν:


1. Ο πλακούς έχει έμφρακτα και δεν μπορεί να στείλει το κατάλληλο αίμα στο έμβρυο,

2. Η κατανάλωση αλκοόλ, είναι σε μεγάλη ποσότητα.

3. Υπάρχει αποκόλληση του πλακούντα (αν δεν είναι πλήρης).

4. Υπάρχει προδρομικός πλακούς.

5. Οι γυναίκες καπνίζουν στην διάρκεια της εγκυμοσύνης, διότι το κάπνισμα έχει βλαπτική δράση στην λειτουργία του πλακούντα.

6. Υπάρχουν ορισμένες λοιμώξεις (μεγαλοϊός CMV που είναι και η συχνότερη αιτία, τοξόπλασμα, ερυθρά), με διαφορετικό τρόπο η κάθε μία, μπορεί να προκαλέσουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη.

7. Υπάρχει υπερτασική νόσος της κύησης, η οποία είναι η πιο συχνή αιτία για την καθυστερημένη ανάπτυξη της κύησης.

8. Υπάρχουν διάφορες καρδιοπάθειες.

9. Υπάρχουν βαριές αναιμίες, κ.α.

10. Υπάρχει βλάβη των χρωματοσωμάτων, όπως η τρισωμία 21, 18, 13, είναι γνωστό ότι προκαλούν καθυστέρηση στην ανάπτυξη του εμβρύου, καθώς και στα σύνδρομα Turner (XO) και Klinefelter (Κλαϊνεφέλτερ ΧΧΥ).

Επίσης διάφορα φάρμακα, όπως οι ανταγωνιστές του φυλλικού οξέως και η μεθοτρεξάτη.

Η διάγνωση, εκτός του υπερηχογραφήματος, γίνεται και με το βιοφυσικό προφίλ (Doppler, NST). Σημαντική είναι και η εκτίμηση της ποσότητας του αμνιακού υγρού.

Οι μετρήσεις πρέπει να γίνονται δυο φορές την εβδομάδα, μέχρι το έμβρυο να γίνει ώριμο για να μπορούμε να κάνουμε τον τοκετό. Αν το βιοφυσικό προφίλ είναι παθολογικό και αν το αμνιακό υγρό είναι ελαττωμένο, πρέπει να κάνουμε αμέσως τον τοκετό και το μωρό να πάει στο τμήμα προώρων.

Επειδή ο αριθμός των κυττάρων των παιδιών, μετά την γέννηση δεν αναπληρώνεται, τα παιδιά αυτά θα υστερούν σε ανάπτυξη.

Τώρα τελευταία έχει δοκιμαστεί η θεραπεία με αυξητική ορμόνη (IGF - 1).

Βέβαια, μικρά έμβρυα (μικρού βάρους έμβρυα), μπορεί να έχουμε και φυσιολογικά αν και οι δύο γονείς είναι μικρόσωμοι (κληρονομικές καταβολές), όπως και μεγάλα έμβρυα (μεγάλου βάρους έμβρυα) μπορεί να είναι φυσιολογικά αν και οι δύο γονείς είναι μεγαλόσωμοι (ψηλοί).



ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΛΛΟΣ
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ